Nafaka Türleri ve Hesaplama

Nafaka, Türk Medeni Kanunu’na göre belirli şartların gerçekleşmesi halinde bir kişinin diğerine maddi destek sağlaması yükümlülüğüdür. Özellikle boşanma davalarında sıkça gündeme gelen nafaka, tarafların ekonomik durumlarını dengede tutmayı ve olası mağduriyetleri önlemeyi amaçlar. Bu makalede nafaka türlerini, nafaka hesaplama kriterlerini ve dava süreçlerinde dikkat edilmesi gereken noktaları Yücedağ Hukuk Bürosu’nun uzmanlık alanı çerçevesinde ele alıyoruz.

Nafaka Nedir?

Nafaka, mahkeme kararıyla ya da taraflar arasında yapılan anlaşma ile belirlenen düzenli maddi ödemedir. Nafakanın amacı, boşanma veya ayrılık durumunda ekonomik olarak güçsüz kalan tarafın mağdur edilmemesidir. Türk hukukunda dört temel nafaka türü bulunmaktadır. Her nafaka türü farklı şartlara, kapsam ve sürelere bağlı olarak değerlendirilir.

Nafaka Türleri

1. Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, boşanma davası devam ederken geçici bir çözüm olarak düzenlenir. Mahkeme, dava sonuçlanıncaya kadar eşlerin ve varsa çocukların ekonomik ihtiyaçlarının karşılanması için tedbir nafakasına hükmedebilir. Tarafların kusur durumu bu aşamada dikkate alınmaz.

2. Yoksulluk Nafakası

Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilen kalıcı nitelikte bir nafakadır. Yoksulluk nafakasına karar verilebilmesi için:

• Nafaka talep eden eşin boşanma nedeniyle ekonomik olarak zor duruma düşmesi,
• Nafaka yükümlüsünün ödeme gücüne sahip olması,
• Nafaka talep eden eşin boşanmada “ağır kusurlu” olmaması

gerekir. Yoksulluk nafakası süresiz olabileceği gibi, şartların değişmesi halinde artırılabilir, azaltılabilir veya kaldırılabilir.

3. İştirak Nafakası

İştirak nafakası, velayeti kendisine verilmeyen ebeveynin çocuğun bakım, eğitim ve gelişim giderlerine katılmasını sağlamak amacıyla ödemekle yükümlü olduğu nafakadır. Çocuğun üstün yararı gereği miktar düzenli olarak çocuğun ihtiyaçlarına göre belirlenir ve çocuğun ergin olmasına kadar devam eder.

4. Yardım Nafakası

Yardım nafakası, altsoy ve üstsoy arasındaki bakım yükümlülüğüne dayanır. Anne, baba, çocuk veya kardeşler zor durumdaysa ve kendi geçimini sağlayamayacak halde ise yakınlarından yardım nafakası talep edebilir. Bu nafaka türü boşanma süreciyle sınırlı olmayıp aile yükümlülüklerinden kaynaklanır.

Nafaka Hesaplama Kriterleri

Nafaka hesaplamasında sabit bir tarifeden değil, somut olayın özelliklerinden yararlanılır. Türk mahkemeleri nafaka miktarını belirlerken birçok kriteri dikkate alır. Bunlar arasında:

• Tarafların gelir düzeyi,
• Sosyal ve ekonomik yaşam standartları,